จุดด่างดํา
จุดด่างดำ หนึ่งในปัญหาผิว ที่ส่งผลให้ใบหน้าหมองคล้ำ ดูไม่สะอาดสดใส หลาย ๆ คนจึงพยายามหาวิธีแก้ไข ซึ่งมี How to แนะนำวิธีแก้ไขหลากหลายวิธีครับ แล้วจะเลือกวิธีไหนดี วิธีไหนปลอดภัย วิธีไหนแก้ไขได้ตรงจุด หมอมีข้อมูลมาฝากครับ
แต่ก่อนจะรู้วิธีแก้ไข คนไข้ต้องรู้สาเหตุที่มาที่ไปของปัญหาจุดด่างดำเสียก่อนครับ เพื่อวางแผนการรักษาอย่างถูกวิธี โดยไม่ต้องวนกลับมารักษาซ้ำ ๆ
สารบัญ จุดด่างดำ
จุดด่างดํา คืออะไร ?
จุดด่างดำ หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Dark Spots หรือ Hyperpigmentation คือ ปัญหาผิวที่พบได้บ่อยในคนทุกเพศทุกวัย เกิดจากการที่เม็ดสีเมลานินในผิวหนังมีการผลิตมากเกินไปในบางบริเวณ ทำให้เกิดเป็นรอยสีเข้มกว่าผิวปกติ เป็นปัญหาผิวที่พบได้บ่อย ๆ ในประเทศไทยเราครับ เพราะบ้านเราแสงแดดค่อนข้างแรง ปัญหาจุดด่างดำจึงเกิดได้ง่าย ทั้งฝ้า กระ จุดด่างดำ รวมถึงการอักเสบของผิวหนังทั้งจากสิว รอยผด ผื่น มักพบบริเวณใบหน้า แขน มือ และบริเวณที่โดนแสงแดดบ่อย ๆ
ลักษณะของจุดด่างดำ จะมีสีน้ำตาลเข้ม หรือสีดำ มีขนาดตั้งแต่เล็กจนถึงใหญ่ อาจเกิดเป็นจุดเดี่ยว ๆ หรือกระจายเป็นหย่อม ๆ
ประเภทของ จุดด่างดำ บนใบหน้า ที่พบได้มากในคนไทย
- ฝ้า (Melasma)
มีลักษณะเป็นจุดเล็ก ๆ สีน้ำตาลอ่อน ขอบเขตขนาด 2-3 มิลลิเมตร เกิดจากเซลล์เมลาโนไซต์ที่อยู่ในหนังกำพร้าชั้นล่างสุดของผิวหนัง ผลิตเมลานินหรือเม็ดสีออกมามากเกินจำเป็นบนหนังชั้นกำพร้า มักพบได้บริเวณที่สัมผัสแสงแดดเป็นประจำอย่างใบหน้า โดยเฉพาะหน้าผาก แก้ม จมูก นอกจากนี้ยังมีปัจจัยที่เป็นตัวกระตุ้นการเกิดฝ้าอยู่หลายสาเหตุด้วยกัน เช่น ฮอร์โมนภายในร่างกาย
- กระ (Freckles)
มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลขนาดเล็กที่เกิดขึ้นบนผิวหนัง เกิดจากการสัมผัสแสงแดดและมีปัจจัยทางพันธุกรรมร่วมด้วย มักมีขนาดเล็กกว่าและกระจายตัวมากกว่าจุดด่างดำ โดยเฉพาะแก้มและหน้าผาก
ปัญหาผิวที่คล้ายจุดด่างดำ ที่ทำให้ใบหน้าหมองคล้ำ มีอะไรอีกบ้าง ?
ปัญหาผิวอื่น ๆ ที่อาจทำให้ใบหน้าดูหมองคล้ำหรือมีลักษณะคล้ายจุดด่างดำ ได้แก่
- ภาวะผิวคล้ำหลังการอักเสบ (Post-inflammatory hyperpigmentation หรือ PIH)
มีลักษณะเป็นรอยดำหรือน้ำตาลที่เกิดขึ้นหลังจากผิวหนังเกิดการอักเสบ มักเกิดตามหลังการเป็นสิว แผลไหม้ หรือการบาดเจ็บของผิวหนัง มักมีรูปร่างไม่แน่นอนและเกิดในบริเวณที่เคยมีการอักเสบ
บทความแนะนำ
- รอยแดงจากหลอดเลือดฝอย (Telangiectasia)
มีลักษณะเป็นเส้นเลือดฝอยที่ขยายตัวจนมองเห็นได้บนผิวหนัง มีสาเหตุจากการสัมผัสแสงแดด อายุที่เพิ่มขึ้น หรือโรคบางชนิด มักมีสีแดงหรือม่วง ไม่ใช่สีน้ำตาลหรือดำ
- ภาวะด่างขาว (Vitiligo)
ปัญหาหาประเภทนี้จะมีลักษณะเป็นรอยขาวบนผิวหนังเนื่องจากการสูญเสียเม็ดสีผิว เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำลายเซลล์สร้างเม็ดสีผิว มักเป็นรอยสีขาว ไม่ใช่สีเข้ม และมักมีขอบเขตชัดเจน
- จุดสีน้ำตาล (Lentigines หรือ Age spots)
มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลขนาดใหญ่กว่ากระ มักพบในผู้สูงอายุ เกิดจากการสัมผัสแสงแดดสะสมเป็นเวลานาน มักมีขอบเขตชัดเจนกว่าและไม่ได้เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
- ผิวหมองคล้ำจากมลภาวะ (Pollution-induced hyperpigmentation)
เป็นปัญหาผิวหน้าดูหมองคล้ำทั่วทั้งใบหน้า สาเหตุเกิดจากการสัมผัสมลพิษในอากาศเป็นเวลานาน มักเป็นการเปลี่ยนแปลงของสีผิวทั่วทั้งใบหน้า ไม่เป็นจุดหรือปื้น
- ภาวะผิวคล้ำจากการใช้ยา (Drug-induced hyperpigmentation)
มีลักษณะผิวหนังมีสีเข้มขึ้นทั่วไปหรือเป็นบางบริเวณ เกิดจากการใช้ยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะกลุ่ม tetracycline ส่งผลให้ผิวหน้าหมองคล้ำ มีจุดด่างดำกระจายตัวบนใบหน้า มักในผู้มีประวัติการใช้ยาที่เกี่ยวข้อง
- รอยคล้ำ ผิวหนังช้าง (Acanthosis nigricans)
เป็นภาวะที่ผิวหนังหนาขึ้นและมีสีคล้ำขึ้น มักพบที่บริเวณซอกคอ รักแร้ และข้อพับ สาเหตุอาจเกี่ยวข้องกับภาวะดื้อต่ออินซูลินหรือโรคเบาหวาน มีลักษณะผิวที่หนาและหยาบกว่า และมักพบในบริเวณที่แตกต่างจากจุดด่างดำทั่วไป
การแยกแยะระหว่างจุดด่างดำและปัญหาผิวอื่น ๆ ที่คล้ายกันเป็นสิ่งสำคัญครับ เนื่องจากแต่ละปัญหามีสาเหตุและวิธีการรักษาที่แตกต่างกัน การวินิจฉัยที่ถูกต้อง โดยแพทย์ผิวหนังจะช่วยให้ได้รับการรักษาที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ การดูแลผิวพื้นฐาน เช่น การทาครีมกันแดดเป็นประจำ การหลีกเลี่ยงแสงแดดจัด และการใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เหมาะสม จะช่วยป้องกันและลดความรุนแรงของปัญหาผิวหน้าหมองคล้ำได้
จุดด่างดํา เกิดจากอะไร ?
ปัญหาจุดด่างดำสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุครับ ซึ่งมักเป็นผลมาจากการทำงานที่ผิดปกติของเซลล์สร้างเม็ดสีผิว สาเหตุที่พบบ่อยได้แก่
- แสงแดด
จุดด่างดำ เกิดได้จากการได้รับรังสียูวีจากแสงแดด โดยเฉพาะในผู้ที่ขาดการป้องกันไม่ทากันแดด หรือใช้ครีมกันแดดที่มีค่า SPF ไม่เหมาะสม ขาดการใช้อุปกรณ์ป้องกัน ทำให้แสงแดดสัมผัสผิวได้โดยตรง จึงทำให้จุดด่างดำเกิดขึ้นได้ง่าย และสีดูเข้มขึ้น
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
พบได้บ่อยในผู้อยู่ระหว่างตั้งครรภ์ เพราะมีฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์อาจกระตุ้นการสร้างเม็ดสีผิวมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบในผู้ที่ใช้ยาคุมกำเนิด และผู้ใช้ฮอร์โมนทดแทนในวัยหมดประจำเดือน ฮอร์โมน เหล่านี้อาจส่งผลต่อการสร้างเม็ดสีผิว เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดจุดด่างดำได้เช่นกัน
- พันธุกรรม
พันธุกรรมก็มีผลทำให้เกิดปัญหาจุดด่างดำได้ครับ บางคนมีแนวโน้มที่จะเกิดจุดด่างดำได้ง่ายกว่าคนอื่นเนื่องจากปัจจัยทางพันธุกรรม โดยมักพบในคนที่มีผิวสีเข้มมากกว่าผิวสีอ่อน
- การอักเสบของผิวหนัง
สาเหตุนี้พบได้บ่อยครับ เกิดจากสิว การแพ้ หรือการบาดเจ็บของผิวหนังอาจนำไปสู่การเกิดจุดด่างดำได้ โดยเฉพาะคนที่ชอบกดสิว บีบสิว แกะ เกา หรือการถอน การดึงขน ก็จะยิ่งกระตุ้นให้ผิวอักเสบ ทิ้งรอยจุดด่างดำไว้บนใบหน้าได้
- การใช้เครื่องสำอางบางชนิด
เครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของน้ำหอมหรือสารเคมีบางชนิดอาจระคายเคืองผิว เกิดผื่นแพ้เครื่องสำอาง ที่กระตุ้นการสร้างเม็ดสีผิวให้เข้มขึ้นได้เช่นกัน
- อายุที่เพิ่มขึ้น
เมื่ออายุมากขึ้น การทำงานของเซลล์ผิวหนังอาจเปลี่ยนแปลงไป ทำให้เกิดจุดด่างดำได้ง่ายขึ้น
นอกจากนี้ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือขาดสารอาหารโดยเฉพาะ วิตามินบี12 กรดโฟลิก อาจส่งผลต่อสุขภาพผิว และระบบฮอร์โมน ที่กระตุ้นการสร้างเม็ดสีผิวทำให้เกิดปัญหาจุดด่างดำได้ด้วยครับ
วิธีรักษาจุดด่างดํา
การรักษาจุดด่างดำมีหลากหลายวิธี ซึ่งแต่ละวิธีมีกลไกการทำงานและประสิทธิภาพที่แตกต่างกัน ในส่วนของหัตถการงานฉีดที่ช่วยลดปัญหาจุดด่างดำได้มีดังนี้
ฉีดมาเด้คอลลาเจน (Made Collagen )
การฉีด collagen เข้าสู่ผิวหนัง จะช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใหม่และปรับสภาพผิวช่วยให้ผิวเต่งตึง ลดเลือนริ้วรอย และช่วยปรับสีผิวให้สม่ำเสมอขึ้นได้
นอกจากนี้การฉีดมาเด้คอลลาเจน ยังถูกออกแบบมาเพื่อการขับล้างสารพิษออกจากผิวโดยเฉพาะ สามารถขับสารพิษที่ตกค้างอยู่ในผิว ลดผิวอักเสบ ลดผื่นแพ้ ลดสิว ต้นต่อของปัญหาริ้วรอยจุดด่างดำลงได้
ฉีดเมโสหน้าใส (Mesotherapy) ลดจุดด่างดำ
การฉีดเมโสหน้าใส เป็นการฉีดตัวยาที่มีส่วนประกอบของวิตามิน แร่ธาตุ และสารสกัดจากธรรมชาติ เช่น Vitamin A, B, C, E Transamin, Glutatione ฉีดเข้าชั้นผิวหนังตื้น ๆ เพื่อกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและลดการสร้างเม็ดสี ช่วยปรับสีผิวให้สม่ำเสมอและลดเลือนจุดด่างดำ
ปัจจุบันเมโสหน้าใสมีหลายยี่ห้อครับ โดยตัวเมโสฝ้ากระ ลดริ้วรอย จุดด่างดำ จะเน้นที่การลดเม็ดสี ปรับสีผิวกระจ่างใส และบำรุงผิว เช่น Tensonez ,Neo-Glutanex Glow หรือ Alpha arbutin ส่วนจะเลือกเมโสหน้าใสยี่ห้อไหนดี แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ประเมินสภาพผิวและลักษณะปัญหาจุดด่างดำ เพื่อให้แนะนำยี่ห้อที่เหมาะสมให้ครับ
ฉีด Exosome
Exosome เป็นสารชีวโมเลกุลขนาดเล็กหลายชนิด ที่มีส่วนสำคัญต่อผิว เช่น Growth Factors, Peptides, Amino Acids, Coenzymes, Hyaluronic Acids และโปรตีนต่าง ๆ ที่ถูกปล่อยออกมาจากเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย สามารถช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน ช่วยฟื้นฟูผิว ยับยั้งการสร้างเม็ดสีเมลานิน ซึ่งเป็นสาเหตุของจุดด่างดำ รวมถึงช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือด ช่วยให้ผิวกระจ่างใสขึ้น
ฉีด Rejuran
Rejuran เป็นการฉีดสารสกัดจาก DNA ของปลาแซลมอน ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินมีคุณสมบัติช่วยฟื้นฟูโครงสร้างผิว ลดริ้วรอย และอาจช่วยปรับสภาพผิวให้ดีขึ้น
ฉีด Skin Booster ลดจุดด่างดำ
การฉีด Skin Booster เป็นการฉีดสารไฮยาลูโรนิกแอซิดเข้าสู่ผิวหนัง ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและปรับสภาพผิวช่วยให้ผิวเนียนนุ่ม ชุ่มชื้น และอาจช่วยให้สีผิวสม่ำเสมอขึ้น ลดปัญหาจุดด่างดำ และช่วยปกป้องผิวจากมลภาวะและปัจจัยภายนอกที่ทำร้ายผิว เช่น แสงแดด มลพิษในอากาศ ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ผิวเสื่อมสภาพ เกิดปัญหาจุดด่างดำได้ง่าย
ฉีดผิวขาว ลดจุดด่างดำ
การฉีดผิวขาวหรือการฉีดวิตามินผิวเป็นการฉีดสารที่มีคุณสมบัติยับยั้งการสร้างเม็ดสีและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนเข้าสู่ร่างกายโดยตรง ช่วยให้ผิวขาวกระจ่างใส ลดเลือนจุดด่างดำได้
นอกจากวิธีการฉีดต่าง ๆ ยังมีวิธีรักษาจุดด่างดำแบบอื่น ๆ ที่มีประสิทธิภาพ เช่น
ทำเลเซอร์รอยสิว จุดด่างดำ
การยิงเลเซอร์เป็นการใช้แสงเลเซอร์ทำลายเม็ดสีที่มากเกินไปโดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อโดยรอบ สามารถรักษาจุดด่างดำได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในกรณีที่เป็นจุดด่างดำชั้นตื้น
ลอกผิว (Chemical Peeling)
เป็นการใช้สารเคมีลอกผิวชั้นบนออก กระตุ้นการสร้างเซลล์ผิวใหม่ ช่วยลดเลือนจุดด่างดำ ปรับสีผิวให้สม่ำเสมอ และกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน แต่ต้องระวังอาการแสบร้อนหรือลอกชั่วคราว และต้องดูแลผิวเป็นพิเศษหลังการรักษา หากดูแลไม่ดีอาจทำให้จุดด่างดำมีมากขึ้น
ใช้ครีมบำรุง ลดการเกิดเม็ดสี จุดด่างดำ
ปัจจุบันมีครีมบำรุงที่ใช้สารที่มีคุณสมบัติยับยั้งการสร้างเม็ดสี เช่น ไฮโดรควิโนน, โคจิก แอซิด, วิตามินซี หลายยี่ห้อ สามารถเลือกใช้ได้ตามงบประมาณ วิธีนี้เป็นวิธีที่สะดวก สามารถใช้รักษาได้ด้วยตนเองที่บ้าน เหมาะสำหรับจุดด่างดำที่ไม่รุนแรงมาก
การรับประทานวิตามินเสริม
การรับประทานวิตามินเสริมในกลุ่ม Vitamin C, A, B3 สามารถช่วยลดรอยสิว รอยดํา รอยแดงได้บ้าง ช่วยให้ผิวแข็งแรง ยับยั้งการผลิตเม็ดสี ทำให้รอยสิวจางลงได้ครับ
การเลือกวิธีรักษาจุดด่างดำควรพิจารณาจากหลายปัจจัย เช่น ความรุนแรงของปัญหา ประเภทของจุดด่างดำ สภาพผิว และความต้องการของผู้รับการรักษา การปรึกษาแพทย์ผิวหนังจะช่วยให้ได้รับคำแนะนำที่เหมาะสมและวางแผนการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสุด นอกจากนี้ การรักษามักจะได้ผลดีที่สุดเมื่อใช้วิธีการรักษาหลายอย่างร่วมกัน และต้องมีการดูแลผิวอย่างต่อเนื่องเพื่อรักษาผลลัพธ์ที่ดีในระยะยาว
วิธีลดจุดด่างดําแบบเร่งด่วน
ในกรณีที่ต้องการผลลัพธ์เร่งด่วน ต้องการกำจัดริ้วรอยจุดด่างดำให้หายไปอย่างรวดเร็ว ต้องอาศัยหัตถการทางแพทย์เข้าช่วยครับ ซึ่งจะเลือกวิธีไหนต้องดูที่สภาพผิวของคนไข้ร่วมด้วย ยกตัวอย่าง
กรณีที่ 1 หากคนไข้ยังมีสิว ผดผื่น ซึ่งเป็นต้นตอของจุดด่างดำอยู่ ควรรักษาสิวให้หายก่อนครับ เพื่อป้องกันการเกิดจุดด่างดำซ้ำซาก สามารถฉีดมาเด้คอลลาเจน ขับสารพิษและลดการเกิดสิวอักเสบ พร้อมกับปรับสภาพผิวให้สม่ำเสมอขึ้น
กรณีที่ 2 หากคนไข้ไม่มีสิว มีเพียงร่องรอยจุดด่างดำ ต้องการปรับสภาพสีผิว สามารถฉีดเมโสหน้าใส ในกลุ่มที่ช่วยลดการสร้างเม็ดสี ช่วยปรับสีผิวให้สว่างขึ้นได้ เหมาะกับผู้ที่มีริ้วรอยจุดด่างดำและมีปัญหาผิวแห้ง ไม่ต้องการให้ผิวระคายเคือง สามารถทำร่วมกับหัตถการงานฉีดในกลุ่ม Rejuran, Exosome และ Skin Booster ได้ครับ
กรณีที่ 3 คนไข้มีผิวหน้าที่แข็งแรงดี แต่มีปัญหาจุดด่างดำ ต้องการเห็นผลเร็ว ไม่กลัวเจ็บ มีเวลาพักหน้า สามารถยิงเลเซอร์ทำลายเม็ดสีโดยเฉพาะได้ครับ แต่ในกรณีนี้ต้องดูด้วยว่า เลเซอร์ที่ใช้เป็นประเภทไหน และปัญหาจุดด่างดำของคนไข้ คืออะไร เป็นรอยสิว ผิวหมองคล้ำ หรือฝ้า เนื่องจากการยิงเลเซอร์บางชนิดอาจกระตุ้นให้ฝ้าเข้มขึ้นได้ครับ
ความเหมาะสมในการลดจุดด่างดำด้วยหัตถการทางการแพทย์ ยังมีเรื่องของค่าใช้จ่ายถูก-แพงมาเป็นองค์ประกอบด้วย จึงควรปรึกษาแพทย์ ขอคำแนะนำและเลือกวิธีที่เหมาะสมกับสภาพผิวและงบประมาณที่เหมาะสมในแต่ละบุคคลครับ
วิธีป้องกันจุดด่างดํา
สำหรับวิธีป้องกันจุดด่างดำ ให้ไม่มีเพิ่ม หรือกลับมาเป็นซ้ำ สิ่งสำคัญคือการดูแลตัวเองครับ โดยควรปฏิบัติดังนี้
- ใช้ครีมกันแดดเป็นประจำ โดยเฉพาะเมื่อต้องออกแดด
- หลีกเลี่ยงการอยู่กลางแดดจัดในช่วงเวลา 10.00-16.00 น.
- สวมหมวก แว่นกันแดด และเสื้อผ้าที่ปกป้องผิวจากแสงแดด
- รับประทานอาหารที่มีวิตามินซีและวิตามินอีสูง เพื่อช่วยต้านอนุมูลอิสระ
- หลีกเลี่ยงการแกะหรือบีบสิว เพื่อป้องกันการเกิดจุดด่างดำหลังการอักเสบ
- ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เหมาะสมกับสภาพผิวของตนเอง
สรุป วิธีแก้ปัญหาจุดด่างดำ ที่เห็นผล
จุดด่างดำเป็นปัญหาผิวที่พบได้บ่อย เกิดจากการผลิตเม็ดสีเมลานินมากเกินไปในบางบริเวณของผิวหนัง มีหลายประเภทและหลายสาเหตุ แม้ส่วนใหญ่จะไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่อาจส่งผลกระทบต่อความมั่นใจและคุณภาพชีวิต การป้องกันและการดูแลรักษาที่ถูกต้องจะช่วยลดปัญหาจุดด่างดำได้ หากมีข้อสงสัยหรือกังวล ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสมครับ
สามารถ comment สอบถามเข้ามาด้านล่างได้เลยนะครับ หมอตอบเองครับ