หายใจไม่อิ่ม เกิดจากอะไร ? อันตรายไหม ? มีวิธีรักษาและป้องกันอย่างไร ?

หายใจไม่อิ่ม เหนื่อยง่าย อาการที่ไม่ควรมองข้าม

หายใจไม่อิ่ม รู้สึกหายใจได้ไม่เต็มปอด หมอเชื่อว่าเป็นปัญหาที่สร้างความน่ารำคาญใจในการใช้ชีวิตประจำวันไม่มากก็น้อยครับ และยังอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคภัยบางอย่าง หมอจะมาอธิบายถึงสาเหตุของอาการหายใจไม่อิ่มในบทความนี้ รวมถึงวิธีรักษาและบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่มดีขึ้นได้ด้วยตัวเอง

สารบัญ หายใจไม่อิ่ม

• หายใจไม่อิ่ม คืออะไร ? มีลักษณะอาการอย่างไร ?
• สาเหตุของอาการหายใจไม่อิ่ม
• หายใจไม่อิ่มส่งผลเสียอย่างไร ? อันตรายไหม ?
• เช็กด่วน! ระดับความรุนแรงของอาการหายใจไม่อิ่ม เมื่อไหร่ที่ควรรีบพบแพทย์ ?
• วิธีการรักษาอาการหายใจไม่อิ่ม
• เมื่อรู้สึกหายใจไม่อิ่ม มีวิธีบรรเทาอาการอย่างไร ?
• สรุปหายใจไม่อิ่ม สัญญาณเตือนปัญหาสุขภาพที่ต้องรีบรักษา

หายใจไม่อิ่ม คืออะไร ? มีลักษณะอาการอย่างไร ?

หายใจไม่อิ่ม (Shortness of breath) หรือในทางการแพทย์เรียกว่า Dyspnea คือ ภาวะที่ร่างกายหายใจได้เป็นช่วงถี่ ๆ สั้น ๆ หายใจเข้าปอดได้ไม่สุด ทำให้รู้สึกอึดอัด แน่นหน้าอก หัวใจเต้นเร็วไม่เป็นจังหวะ

บางคนอาจรู้สึกอยากหาวอยู่ตลอดเวลา หรือต้องถอนหายใจอย่างต่อเนื่อง เพราะร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ โดยอาจเป็นอาการที่เกิดขึ้นเฉียบพลันหรือเรื้อรังขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการครับ

อาการหายใจไม่อิ่มเป็นอย่างไร สามารถเช็กลักษณะอาการได้ดังนี้

สาเหตุของอาการหายใจไม่อิ่ม

อาการหายใจไม่อิ่มเกิดได้จากหลายสาเหตุครับ ทั้งจากสภาพแวดล้อม โรคประจำตัวภูมิแพ้ มีความเครียดสูง ล้วนสามารถส่งผลทำให้เกิดอาการหายใจไม่อิ่มได้ หมอสรุปมาให้ดังนี้ครับ

1. อาการภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้มาก ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ ทำให้รู้สึกหายใจไม่อิ่มได้ ดังนี้

• เกิดการกระตุ้นต่อมทางเดินหายใจให้ผลิตเมือกหรือน้ำมูกมากผิดปกติ ทำให้หลอดลมอุดตัน จนเกิดอาการหายใจไม่อิ่ม
• การอุดตันของโพรงจมูก โพรงจมูกบวม ทำให้หายใจได้ลำบาก ต้องอาศัยปากแทน ซึ่งอาจทำให้รู้สึกหายใจไม่อิ่ม อึดอัด เหมือนกรดไหลย้อน เพราะมีอากาศอยู่ในท้องมากเกินไปครับ
• หากมีอาการภูมิแพ้รุนแรงซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหอบหืด ทำให้หลอดลมบวมและตีบขึ้นจนอากาศไหลเวียนผ่านหลอดลมยากขึ้น ทำให้รู้สึกหายใจไม่อิ่ม

2. โรคเกี่ยวกับหัวใจและปอด

อาการหายใจไม่อิ่มอาจเป็นสัญญาณของโรคบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับระบบหัวใจ ระบบทางเดินหายใจได้ครับ เช่น

• โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) : ปอดได้รับสารพิษทำให้หลอดลมถูกอุดกั้น ส่งผลให้เกิดอาการไอเรื้อรัง รู้สึกแน่นหน้าอก หายใจไม่อิ่ม มักพบในผู้ที่สูบบุหรี่ หรือได้รับมลพิษอยู่เป็นประจำ
• โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ : ทำให้เลือดและออกซิเจนไหลเวียนได้ไม่เพียงพอ ส่งผลให้เหนื่อยง่ายและหายใจไม่อิ่ม

3. ภาวะน้ำหนักเกิน

ในคนที่มีภาวะน้ำหนักเกิน นอกจากเสี่ยงภาวะไขมันอุดตันหลอดเลือดแล้ว ยังเสี่ยงที่จะเกิดไขมันสะสมในปอดเบียดทางเดินหายใจ ทำให้ระบบหายใจทำงานได้ไม่เต็มที่ หายใจได้ไม่เต็มอิ่ม และอาจทำให้เกิดโรคหอบหืดตามมา

4. ภาวะลองโควิด

ภาวะลองโควิด คือ ภาวะที่ผู้ป่วยยังมีอาการหลงเหลือหลังจากหายเป็นโควิดแล้ว ซึ่งอาการหายใจไม่อิ่มเป็นหนึ่งในอาการที่พบได้ครับ เนื่องจากเชื้อโควิดมีผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ และการทำงานของปอดโดยตรง โดยบางคนอาจมีอาการเป็นสัปดาห์หรือหลายเดือน

5. ความเครียดและภาวะวิตกกังวล

คนที่ตกอยู่ในภาวะวิตกกังวล มีความเครียดสูง หรือมีอาการแพนิค ส่งผลให้จังหวะการเต้นของหัวใจไม่ปกติ อยู่ในภาวะหายใจเร็วเกินไป (Hyperventilation Syndrome) ทำให้รู้สึกอากาศไม่เพียงพอ หายใจไม่อิ่ม แน่นหน้าอก

6. สภาพแวดล้อม และปัจจัยอื่น ๆ

• การสูดดมสารเคมีและควันมาก ๆ ทำให้ระบบทางเดินหายใจตีบชั่วคราว หากได้รับต่อเนื่องอาจเกิดอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจได้ครับ
• อยู่ในสถานที่ที่มีความกดอากาศต่ำเกินไป เช่น บนยอดเขาสูง การนั่งเครื่องบิน
• การออกกำลังกายโดยใช้แรงมากเป็นเวลานาน ทำให้เกิดอาการหายใจไม่ทัน

หายใจไม่อิ่มส่งผลเสียอย่างไร ? อันตรายไหม ?

แม้ว่าอาการหายใจไม่อิ่ม ดูเป็นเพียงปัญหาเล็ก ๆ แต่ถ้าเกิดบ่อยครั้งหรือเรื้อรัง สามารถส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ครับ บางคนที่ตอนนอนมีอาการหายใจไม่อิ่ม ทำให้สะดุ้งตื่นกลางดึก ส่งผลให้คุณภาพของการนอนไม่เต็มประสิทธิภาพ จนกระทบต่อสุขภาพในด้านอื่น ๆ ได้

นอกจากนี้หายใจไม่อิ่มยังเป็นอาการข้างเคียงที่สามารถพบในโรคต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบได้ครับ หากปล่อยไว้และไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจทำให้เกิดอันตรายได้ครับ

เช็กด่วน! ระดับความรุนแรงของอาการหายใจไม่อิ่ม เมื่อไหร่ที่ควรรีบพบแพทย์ ?

การประเมินความรุนแรงของอาการหายใจไม่อิ่ม รู้สึกลำบากเมื่อต้องหายใจ แพทย์จะประเมินตาม Dyspnea Scale หรือคะแนนความเหนื่อย โดยสังเกตอาการขณะทำกิจกรรมต่าง ๆ ในใช้ชีวิตประจำวัน ตามตารางนี้ครับ

Note. From “Evaluation of clinical methods for rating dyspnea” by Chest Mahler, D. A., & Wells, C. K. (1988)., Chest, 93(3), 580–586.

หากมีอาการหายใจไม่อิ่มจนรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน หรือสังเกตได้ว่ามีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ต้องหยุดการทำกิจกรรม ควรรีบเข้าพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุและทำการรักษาอย่างเหมาะสม

วิธีการรักษาอาการหายใจไม่อิ่ม

อาการหายใจไม่อิ่ม สามารถรักษาได้หลายวิธี อยู่ที่สาเหตุและระดับความรุนแรงของการอาการครับ ในส่วนนี้ต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ และประเมินการรักษาตามอาการ เช่น หากไม่ได้รุนแรงมาก มีอาการหายไม่อิ่มที่ไม่ได้มีสาเหตุจากโรค แพทย์อาจแนะนำให้ใช้วิธีการฝึกหายใจเข้าออก ปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตประจำวัน

หรือการรักษาด้วยการรับประทานยา เช่น ยาขยายหลอดลมสำหรับผู้ที่เป็นโรคหอบหืด ยาลดความวิตกกังวลจากโรคแพนิค หรือการให้ออกซิเจนสำหรับผู้มีระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ

ส่วนในคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ ภูมิคุ้มกันร่างกายอ่อนแอ ไม่แข็งแรง หมอแนะนำให้พบแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างถูกต้อง เลี่ยงสิ่งที่กระตุ้นอาการ เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม เช่น รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

แต่สำหรับใครที่ไม่มีเวลาดูแลตัวเอง ในปัจจุบันโปรแกรมวิตามินผิวเป็นทางเลือกใหม่ที่หลายคนให้ความสนใจครับ เพราะสะดวก เห็นผลได้เร็ว เหมาะสำหรับคนที่อยากเสริมภูมิคุ้มกัน บรรเทาอาการภูมิแพ้ที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการหายใจไม่อิ่ม แต่ไม่มีเวลา โดยจะช่วยเสริมความแข็งแรงตามสูตรวิตามินที่เลือกใช้

โปรแกรมวิตามินผิวที่ V Square Wellness

วิตามินผิวสูตร Myer’s Cocktail ที่ V Sqaure Wellness จัดอยู่ในกลุ่ม Healthy Booster ประกอบไปด้วยวิตามิน B, C และสารต้านอนุมูลอิสระหลากหลายชนิด เหมาะกับผู้ที่ต้องการฟื้นฟูร่างกาย รู้สึกเหนื่อย อ่อนเพลีย พักผ่อนไม่เพียงพอ เป็นหวัดบ่อย แพ้อากาศที่เป็นสาเหตุทำให้โรคภูมิแพ้กำเริบได้

ทั้งนี้อาจมีคนสงสัยว่าแล้วการทำโปรแกรมดริปวิตามินกับฉีดวิตามินต่างกันอย่างไร ? แบบไหนดีกว่า ? ทั้งสองมีข้อดีต่างกันครับ โดยข้อดีของการโปรแกรมดริปวิตามินผิวจะเห็นผลเร็วกว่า เพราะร่างกายนำไปใช้ได้ทันที ส่วนการรับประทานวิตามินถึงดูดซึมช้ากว่า แต่หากทานต่อเนื่อง ร่างกายได้รับวิตามินเต็มที่ จะเป็นการคงผลลัพธ์ในระยะยาว และหากทำโปรแกรมวิตามินเสริมด้วยการทาน จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของวิตามินให้ดีขึ้นได้ครับ

ไม่ว่าจะวิธีไหนสิ่งที่สำคัญที่สุดคือต้องได้รับวิตามินในปริมาณที่พอเหมาะกับร่างกาย โดยควรปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจระดับฮอร์โมน วิเคราะห์โภชนาการก่อน เพราะในแต่ละคนจะมีไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตที่ต่างกันครับ แพทย์จะช่วยแนะนำวางแผนปริมาณวิตามินที่ควรได้รับอย่างเหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย เพื่อให้คนไข้ได้รับวิตามินอย่างปลอดภัย เห็นผลคุ้มค่าครับ

เมื่อรู้สึกหายใจไม่อิ่ม มีวิธีบรรเทาอาการอย่างไร ?

หากเกิดอาการหายใจไม่อิ่ม สามารถบรรเทาด้วยวิธีปรับท่าทางการนอน และปรับการหายใจให้ถูกต้อง เพื่อลดความเครียด

• ปรับท่านอนบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่ม

หากเกิดอาการหายใจไม่อิ่มตอนนอน การปรับท่านอนให้เหมาะสมด้วยการนอนตะแคง หรือนอนหนุนหมอนให้ศีรษะและลำตัวส่วนบนสูงขึ้นประมาณ 35-40 องศา เพื่อช่วยลดแรงกดดันปอดและกะบังลม สามารถช่วยลดอาการหายใจไม่อิ่มและทำให้หายใจสะดวกมากขึ้น

• ฝึกหายใจเข้า-ออก

การฝึกหายใจอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่ม หมอรวมเทคนิคการหายใจ ช่วยปรับให้หายใจได้สะดวกขึ้นที่ทุกคนสามารถปฏิบัติตามได้ง่ายครับ

1. เทคนิคการหายใจแบบห่อปาก (Pursed-Lip Breathing) ช่วยควบคุมอัตราการหายใจ ลดความรู้สึกหายใจไม่อิ่ม

• หายใจเข้าทางจมูกช้า ๆ ประมาณ 2 วินาที เพื่อให้ร่างกายได้รับออกซิเจนเต็มที่
• หายใจออกทางปาก ห่อปากให้เหมือนเป่าเทียน ปล่อยลมหายใจออกช้า ๆ ประมาณ 4 วินาที
• ทำซ้ำ 5-10 นาทีจนกว่าอาการจะดีขึ้น

2. เทคนิคการหายใจแบบกล่อง (Breath Boxing) ช่วยควบคุมการหายใจให้เป็นจังหวะ เหมาะสำหรับผู้ที่มีความเครียดหรือหายใจไม่อิ่มจากอาการวิตกกังวล

• หายใจเข้าลึก ๆ ช้า ๆ 4 วินาที ให้ปอดขยายตัวเต็มที่
• กลั้นลมหายใจไว้ 4 วินาที
• หายใจออกช้า ๆ ทางปาก 4 วินาที
• กลั้นหายใจอีกครั้งเป็นเวลา 4 วินาที
• ทำต่อเนื่องจนกว่าอาการจะดีขึ้น

3. เทคนิคการหายใจโดยใช้ท้อง (Belly Breathing) เป็นการใช้กะบังลมช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของระบบทางเดินหายใจ เพิ่มการไหลเวียนของออกซิเจน ช่วยให้ปอดทำงานได้ดีขึ้น

• นั่งหลังตรง ผ่อนคลาย โดยเฉพาะไหล่และหน้าอก
• วางมือข้างหนึ่งบนหน้าอก อีกข้างวางบนหน้าท้อง
• หายใจเข้าลึก ๆ ให้ท้องพองขึ้น (โดยมือที่หน้าอกไม่ควรยกขึ้นตาม)
• หายใจออกทางปากช้า ๆ ให้ท้องยุบลง

วิธีป้องกันอาการหายใจไม่อิ่ม

การใส่ใจดูแลตัวเองตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยป้องกันสาเหตุของอาการหายใจไม่อิ่มได้ครับ

• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และสารเคมีที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ฝุ่นควันและบุหรี่
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ
• รักษาสภาพแวดล้อมในห้องให้มีอากาศถ่ายเทสะดวก
• รักษาระดับน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ครบ 5 หมู่
• ฝึกจัดการความเครียดด้วยการทำสมาธิ หรือโยคะ
• ออกกำลังกายอยู่เป็นประจำ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของหัวใจและปอด

สรุปหายใจไม่อิ่ม สัญญาณเตือนปัญหาสุขภาพที่ต้องรีบรักษา

อาการหายใจไม่อิ่ม อาจเกิดขึ้นเฉียบพลันหรือเรื้อรัง ขึ้นอยู่กับสาเหตุ วิธีป้องกันคือการพักผ่อนให้เพียงพอ ปรับพฤติกรรมชีวิต เสริมภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง

ทั้งนี้ไม่ควรปล่อยให้อาการหายใจไม่อิ่มกระทบต่อสุขภาพและการใช้ชีวิตประจำวัน ทั้งยังอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพ เช่น โรคหัวใจ โรคปอด ทางที่ดีควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและวิธีการรักษาที่เหมาะสมครับ

อ้างอิง

• Mahler, D. A., & Wells, C. K. (1988). Evaluation of clinical methods for rating dyspnea. Chest, 93(3), 580–586. https://doi.org/10.1378/chest.93.3.580

สำหรับผู้อ่านทุกท่านที่มีข้อสงสัยเพิ่มเติม ทีมแพทย์ V Square Clinic ทุกคนยินดีให้คำปรึกษาฟรี โดยไม่มีค่าใช้จ่าย หรือสามารถปรึกษาหมอทาง inbox facebook หรือ Line นี้ได้เลยครับ หมอตอบเองครับ

บทความแนะนำ

---

โรคภูมิแพ้ โรคฮิตคนไทย รู้สาเหตุ แนวทางดูแลตัวเอง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี

Reading Time: 3 minutes- ทำความรู้จัก “ โรคภูมิแพ้ ” ให้มากขึ้น - สถิติโรคภูมิแพ้ พบได้มากน้อยเพียงใด ? - กลุ่มโรคภูมิแพ้ที่พบได้บ่อย ๆ ในคนไทย - โรคภูมิแพ้เกิดขึ้นกับระบบใดในร่างกายได้บ้าง ? - รับมือโรคภูมิแพ้อย่างไรดี ?

February 6, 2025 อ่านต่อ

ภูมิแพ้อากาศ คืออะไร ? อาการ สาเหตุ และวิธีบรรเทาแบบทางเล...

Reading Time: 3 minutes- รู้จักนิยามของ ภูมิแพ้อากาศ คืออะไร ? - ลักษณะอาการภูมิแพ้อากาศที่พบบ่อย - สาเหตุของภูมิแพ้อากาศ ต้นตอของปัญหาที่ควรรู้! - จะรู้ได้อย่างไร ว่าเราเข้าข่ายเป็นภูมิแพ้อากาศ ?

วิตามินซี (Vitamin C) คืออะไร ? เหมาะกับใคร ? ทำไมร่างกาย...

Reading Time: 3 minutes- รู้จักวิตามินซี (Vitamin C) - ประโยชน์ของวิตามินซี คืออะไร ? - วิตามินซี เหมาะกับใคร ? - วิตามินซี ช่วยอะไร ? - วิตามินซี ผิวสวย VS วิตามินซี เสริมภูมิคุ้มกัน - ถ้าขาดวิตามินซี จะมีอาการอย่างไร ?

วิตามินบี สำคัญอย่างไร ? มีกี่ประเภท ? จะเพิ่มวิตามินบีด้...

Reading Time: 3 minutes- วิตามินบี (Vitamin B) คืออะไร ? - ประโยชน์ของวิตามินบีต่อร่างกาย - วิตามินบีมีกี่ประเภท และแต่ละประเภทช่วยอะไร ? - หากร่างกายขาดวิตามินบีจะเกิดอะไรขึ้น ? - ปริมาณวิตามินบีที่ควรได้รับในแต่ละวัน

รวมข้อที่ควรรู้ก่อนฉีดฟิลเลอร์ครั้งแรก มีความเสี่ยงอะไรบ้...

Reading Time: 4 minutes- ฟิลเลอร์ คือ? - ฟิลเลอร์ ฉีดในจุดไหนได้บ้าง? - ฟิลเลอร์ อันตรายไหม? - ฟิลเลอร์ปลอมอันตรายไหม? จะสังเกตฟิลเลอร์แท้ได้อย่างไรบ้าง?

บทความทั้งหมด